در يزد اولين جايي كه براي ديدن انتخاب مي شود ، ميدان و تكيه اميرچخماق است . اين ميدان و تكيه قسمتي از مجموعهي تکيه، ميدان، حمام، کاروانسرا، خانقاه، قنادخانه، چاه آبسرد و از همه مهمتر مسجد امير چخماق است كه امير جلالالدين چخماق از سرداران و امراي شاهرخ تيموري و حاکم يزد با همکاري همسر خود فاطمه خاتون بنيان نهاد؛ وقفنامه نقر شده بر ديوار مسجد گواه اين امر است.
زماني كه دل كندن از زيبايي مقرنسكاريها و كاشيهاي معرق مسجد اميرچخماق ميّسر شد، ميتوان به طرف مسجد جامع پيش رفت و در راه برج ساعت يا ميدان وقت را نيز ديد. ديدنيهاي مسجد جامع سردر بلند آن و منارههاي رفيع آن با کاشيکاريهاي زيبا، دو کتيبه نفيس يکي به خط کوفي و ديگري به خط ثلث بر روي کاشي لاجوردي معرق در کنار سردر و ديوارهاي داخلي شبستان و زير گنبد و خارج گنبد هستند.
كنار مسجد كوچه باريكي است كه به سوي محله قديمي و بافت سنتي يزد ميرود. در بافت كهن ميتوان همزيستي انسان با طبيعت خشك و خشن كوير را به وضوح ديد؛ زيرا مردم كوير سختكوشي، قناعت و پشتكار خود را در هنر معماري به خوبي نشان داده و هر بينندهاي را به فكر فرو ميبرند. نمونه بارز اين معماري را ميتوان در محله «فهادان» ديد. در اين عبور ميتوان خانهي عربها و بقعه دوازده امام را ديد و بعد از ديدن زندان اسكندر ميتوان لختي در هتل فهادان آرميد، اما بايد زمان را در نظر گرفت چرا كه بناهاي ديگري باقي مانده است.
از ديگر ديدنيهاي شهر يزد، باغ دولتآباد است. اين باغ يکي از باغهاي معروف ايراني است که در دوره زنديه طراحي و ساخته شده است و آب آن از قناتي به همين نام تأمين ميشود. باغ شامل سردر جنوبي، شترخان و اصطبلها، حرمسرا و هشتي بادگير، آشپزخانه، عمارت بهشتآيين، تالار آيينه، سردر اصلي و آبانبار دو دهانه است؛ اما جالبترين بناي مجموعه، عمارت هشتي و بادگير است که تلفيق جريان آب و هوا در آن به زيباترين شکل صورت گرفته است.
آتشكده زرتشتيان يکي از اماکن مربوط به زرتشتيان و از ديدنيهاي يزد است. اين بنا شامل ساختمان و باغي است که در قرن اخير ساخته شده است. در اين محل آتش مقدس که براي زرتشتيان محترم بوده و بايد هميشه روشن بماند، نگهداري ميشود. ساختمان اصلي در وسط حياط و بر بلندي قرار دارد و درختاني هميشه سبز آن را احاطه کردهاند. حوضي مدور و بزرگ در محور ورودي بنا به آن زيبايي خاصي بخشيده است.
براي شهرهاي کويري همچون يزد ارزش آب بيش از هر جاي ديگر احساس ميشود. در اين شهر بيش از 75 آبانبار وجود دارد اما آبانبار شش بادگيري با 180 سال قدمت يكي از جالبترين آنهاست. از ويژگيهاي مهم اين اثر تاريخي دو دهانه بودن اين آبانبار با تزيينات مقرنسکاري است. ورودي آبانبار در قسمت جنوبي داراي 55 پله است.
در كنار بناهاي ذكر شده و بسياري ديگر كه باقي مانده است، بازار يزد با معماري و همچنين عرضهي سوغات اين شهر جايگاه خاصي در سفر دارد. بايد ظريفكاري هنرمندان يزد را در طلاسازي و ترمهبافي ديد و كام خود را با شيرينيهاي يزدي شيرين كرد. منبع : خبرگزاري ميراث فرهنگي و http://hoomanmalek.blogfa.com